Nieuw Nederlands allergenenbeleid: Strenger en soepeler?

Ken je die waarschuwingen op verpakkingen over sporen van allergenen? Soms gaat het om één allergeen, soms een hele rits. Zo’n waarschuwing heet een precautionary allergen labelling (PAL). De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) heeft nu nieuw beleid.

Veranderingen in het beleid

De oude situatie: De grenzen voor kruisbesmetting waren erg laag, soms zelfs niet meetbaar en lager dan de WHO aanbeveelt. En er was geen regelgeving voor het gebruik van PALs, wat leidde tot veel onzekerheid bij producenten. Dit samen resulteerde in overmatig gebruik van PALs, zelfs op producten zonder allergenen. Te veel PAL's beperkt de voedselkeuze van allergische consumenten onnodig en kon leiden  tot tekorten aan voedingsstoffen.

Figuur 1: Etikettering op oude wijze. Deze voldoet niet aan het nieuwe NL beleid.

Wat zijn allergenen?

Een allergeen is een eiwit dat een allergische reactie kan veroorzaken. Er zijn tientallen voedingsmiddelen die zo'n reactie kunnen uitlokken, maar het Nederlandse beleid richt zich op 14 specifieke allergenen zoals benoemd in de Europese verordening 1169/2011. Dit zijn: ei, gluten, lupine, melk, sesam, noten, zwaveldioxide, selderij, pinda’s, mosterd, vis, weekdieren, soja en schaaldieren.

Soepeler: Meer allergeen toegestaan in product

Voorheen hanteerde de NVWA waarden gebaseerd op ED01, waarbij de 1 staat voor 1% van de allergische personen een waarneembare maar niet ernstige reactie krijgt bij consumptie. Het nieuwe beleid gebruikt ED05, wat hogere referentiewaarden betekent—soms wel 20 keer hoger. Dit kan betekenen dat huidige PALs verwijderd kunnen worden onder het nieuwe beleid.

Strikter: Kwantificeren en aantonen

Als er een risico blijft bestaan voor allergische consumenten ondanks alle inspanningen, moet een PAL verplicht worden gebruikt. Producenten moeten dit risico kunnen aantonen via een kwantitatieve allergenenrisicoanalyse (QRA). Incidenten zoals verwisseling worden niet meegenomen in deze risicobeoordeling. Hoe je een kwantitatieve allergenenrisicoanalyse opzet schrijf ik in mijn volgende blog. Wil je nu al meer weten of de hele risicoanalyse uithanden geven, neem dan contact op.

Hoe te waarschuwen op voorverpakt voedsel?

De voorgeschreven bewoording voor een PAL is ‘Kan xxx bevatten’ of ‘Niet geschikt voor xxx’. Een allergeen dat genoemd wordt in de PAL mag niet al vermeld zijn in de lijst van ingrediënten. De PAL moet in hetzelfde gezichtsveld worden geplaatst als de allergenendeclaratie. Gebruik geen ‘allergenenbox’; de NVWA verbiedt dit wegens een hoge foutkans.

Figuur 2: Allergenenbox op de verpakking van muesli

Overgangstermijn

Het nieuwe beleid kan vanaf 1 januari 2024 worden toegepast. Je mag dus nu al rekenen met de ED05 refenerentie waardes. Bedrijven krijgen tot 1 januari 2026 om het beleid volledig te implementeren en labels aan te passen. Hulp nodig? Neem contact met mij op.